AB’nin “Genel Mahkeme” olarak bilinen birinci derece mahkemesinde 2023’te New York Times gazetesinin AB Kurulunun Kovid-19 aşılarını satın alımına ait evrakları paylaşmamasıyla ilgili açtığı dava görüldü.
Mahkemenin gerekçeli kararında, “Komisyonun, dokümanlara erişim başvurusunu işlerken yükümlülüklerini yerine getirmediği ve hasebiyle ilgili Tüzük’ün 41. hususunda belirtilen ‘iyi idare ilkesini’ ihlal ettiği sonucuna varmak uygundur” tabiri kullanıldı.
Kararda Kurulun talep edilen dokümanları elinde bulundurmadığına ait beyanına değinilerek bunun nedenine ait kâfi açıklama da yapmadığına hükmedildi.
“(Komisyon) Kovid-19 aşılarının tedariki bağlamında gönderilen karşılıklı kısa iletilerin ‘önemli bilgiler içermediğini’ düşünmesinin nedenini de makul bir formda açıklayamadı” denilen kararda, bu bilgilerin saklanması gerektiği kaydedildi.
Kurulun karara ait açıklaması
Öte yandan Komite tarafından karara ait yapılan yazılı açıklamada, Genel Mahkemenin Komite’nin evraklara erişimle ilgili kayıt siyasetini sorgulamadığı, sırf neden talep edilen tıpta dokümanları elinde bulundurmadığına dair daha detaylı bir açıklama beklediği savunuldu.
Açıklamada, Komitenin kararı ayrıntılı inceleyeceği ve daha detaylı bir açıklama sağlayacağı bildirildi.
Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Şeffaflık, Komite ve Lider Ursula von der Leyen için her vakit en kıymetli şey olmuştur. Yükümlülüklerimizi yerine getirmek için yürürlükte olan sağlam yasal çerçeveye sıkı sıkıya uymaya devam edeceğiz. AB kurumları, sivil toplum ve çıkar temsilcileri dahil olmak üzere tüm paydaşlarla açıklığı, hesap verebilirliği ve net irtibatı sürdürmeye büsbütün bağlıyız.”
Süreç, Von der Leyen’in prestijinde derin izler bıraktı
2020’den itibaren Kovid-19 salgınıyla uğraşta yüksek ölçülerde aşı temin eden AB Kurulu, bunlardan en büyüğünü Amerikan şirketi Pfizer ile yapmıştı.
Milyarlarca euroluk mutabakatların tam bedeli ise “ticari sır” olduğu gerekçesiyle resmen açıklanmamıştı.
Aşı temin görüşmeleri sırasında AB Komisyonu Başkanı von der Leyen ile Pfizer CEO’su Albert Bourla ortasındaki telefon mesajlaşmaları, von der Leyen hakkında yolsuzluk tezlerine yol açtı.
AB Komitesi, bildirilerin içeriğinin açıklaması için yapılan davetleri reddetti. Bu süreçte von der Leyen hakkında “görevi ve unvanı berbata kullanmak” üzere çeşitli suçlamalarla davalar açıldı. Vakit içerisinde tüzel sürece diğer şikayetçiler de dahil oldu.
Bunlardan biri, Avrupa Parlamentosundaki Yeşiller kümesine mensup milletvekillerince açılmış, AB’nin en üst mahkemesi Adalet Divanı, 17 Temmuz 2024’te, ikinci periyodu için yapılacak güvenoyu yoklaması öncesinde von der Leyen’in şeffaf davranmadığına hükmetmişti.
