Çin Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ender toprak elementlerinin hem askeri hem sivil kullanıma yönelik özellikleri bulunduğuna işaret edilerek, Çin’in gerek ulusal güvenliğini ve çıkarlarını korumak gerekse de milletlerarası yayılmanın önlenmesine ait yükümlülüklerini yerine getirebilmek için bu unsurlara ihracat denetimi uyguladığı belirtildi.
Son yıllarda robot ve elektrikli araç üzere birtakım sanayilerin gelişimiyle bir arada orta ve ağır az toprak elementlerine olan talebin sivil alanda arttığının gözlendiği aktarılan açıklamada, Çin’in sorumlu bir ülke olarak farklı ülkelerin bu alandaki makul gereksinimlerini ve kaygılarını anladığı ve buna uygun olarak ihracat lisanslarını gözden geçirdiği tabir edildi.
Açıklamada birtakım ihracat lisanlarına onay verildiği, şartları yerine getiren öbür lisans müracaatlarının onaylanmasının sürdürüleceği belirtilerek, Çin’in ihracat denetimlerine dair ilgili ülkelerle bağlantısı ve diyaloğu güçlendireceği kaydedildi.
Çin global arzın büyük kısmını karşılıyor
İhracat denetimlerine ilişkin açıklamanın, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile 5 Haziran’da yaptığı telefon görüşmesinin akabinde gelmesi dikkati çekti.
Washington idaresi, Pekin’in tarife müzakerelerinde varılan uzlaşmaya karşın ender toprak elementlerinin ihracatına getirdiği denetimleri kaldırmaması nedeniyle müzakerelerin tıkandığını ileri sürmüştü.
Çin, ABD’nin çip bölümü başta olmak üzere teknoloji alanında uyguladığı kısıtlamalara karşılık olarak, global arzın büyük kısmını karşıladığı ender toprak elementlerine kısıtlama ve denetimler getirmişti.
Biden idaresinin Aralık 2024’te çip dalında getirdiği ihracat kısıtlamalarına galyum, germanyum ve antimuan ihracatını kısıtlayarak karşılık veren Çin, Trump idaresinin şubat ayındaki birinci tarife artışına karşı ise tungsten, tellür, bizmut, molibden ve indiyum ihracatına denetim getirmişti.
Pekin idaresi, ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamındaki tarife artışına karşı da samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki az toprak elementini ihracat denetim listesine almıştı.
17 küme az toprak elementinin yaklaşık 90’ını üreten Çin, ihracat kısıtlamaları ve denetimleriyle bu alandaki global hakimiyetini de ekonomik bir koza çevirme niyetini ortaya koymuştu.
