Türk milletinin 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı kutlu olsun. Bundan tam 106 yıl evvel, Gazi Mustafa Kemal, Bandırma Vapuru’yla Samsun’a gitmiş ve Ulusal Gayrete giden yolun birinci adımını atmıştı.
30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’nin akabinde sonra İzmir Yunanlar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya İtalyanlar tarafından işgal edildi. Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun’a İngiliz askerleri çıktı, İngiliz Donanması 13 Kasım 1918’de İstanbul önlerine demir attı.
Yıldırım Orduları Küme Komutanlığından 3 Kasım 1918’de İstanbul’a dönen Mustafa Kemal, altı ay kaldığı İstanbul’da kurtuluş planları yaptı.
Samsun ve etrafındaki Rumlar, 17-18 Mart 1919 tarihinde Samsun’a asker çıkaran İngilizleri de artlarına alarak, yaptıkları çete baskınlarıyla karışıklık çıkararak, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. unsuru gereği bölgeyi İtilaf Devletleri’nin işgaline açmak istiyordu.
Rumların bu oyunlarına karşı Türk halkı kendini savunmak için teşkilatlanmaya, can ve mal güvenliklerini müdafaaya çalışınca bundan telaş duyan İngiliz Yüksek Komiserliği ve Karadeniz Ordusu Başkumandanlığı, 21 Nisan 1919’da İstanbul Hükümetine bir nota vererek, bölgedeki tansiyonun yatıştırılmasını, Rumlara karşı yapılan kelamda taarruzların önlenmesini istedi.
Mustafa Kemal yola çıktı
Bölgede asayişi sağlaması için 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirilen Mustafa Kemal, İzmir’in işgal edildiği 15 Mayıs 1919’un ertesi günü, Bandırma Vapuru ile yola çıktı.
Mustafa Kemal ve arkadaşları, Samsun’a birinci adımlarını Reji İskelesi’nden attı. Birinci Dünya Savaşı’nda Ruslar tarafından kentin bütün iskeleleri bombalanmış lakin bir tek Fransızlara ilişkin Reji (Tekel idaresi) İskelesi sağlam kalmıştı. Fransızlar o dönemde Samsun’da kurulu bir fabrikada sigara üretiyordu, iskelenin ismi bu nedenle Tütün İskelesi olarak da geçiyordu.
Gelişi huzursuz etti
Büyük Başkan Atatürk’ün Samsun’a gelişi, İngilizlerde tedirginlik oluşturdu. Samsun’da 6 gün kalan Mustafa Kemal Atatürk, 25 Mayıs’ta Havza’ya geçti.
Kurtuluş’a giden yolda Mustafa Kemal Atatürk’ün ikinci durağı Havza oldu. Birinci miting de Havza’da yapıldı. Mustafa Kemal Paşa’nın talimatıyla gerçekleştirilen mitingde, İzmir’in işgali protesto edildi.
Bir sonraki durağı Amasya olacak Mustafa Kemal, 18 gün boyunca Havza’da Ulusal Uğraş için kıymetli adımlar attı. Havza’daki hareketlilikten haberdar olan İngilizlerin yaptığı baskı ile Atatürk, Dokuzuncu Ordu Müfettişliği misyonundan alındı. Mustafa Kemal Atatürk, Havzalılara sivil olarak veda etti.
